คำสั่งเกี่ยวกับการจัดการ linux

คำสั่งเกี่ยวกับการจัดการแฟ้มข้อมูล

ls

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับแสดงแฟ้มข้อมูล (ในทำนองเดียวกับ dir) มากจากคำว่า list

โครงสร้างคำสั่ง

ls [option]... [file]...

โดย option ที่มักใช้กันใน ls คือ

-l จะแสดงผลลัพธ์แบบ Long Format ซึ่งจะแสดง Permission ของแฟ้มด้วย

-a จะแสดงแฟ้มข้อมูลทั้งหมด

-F จะแสดง / หลัง Directory และ * หลังแฟ้มข้อมูลที่ execute ได้

ตัวอย่าง

ls -l

ls -al

ls -F

ls /usr/bin

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : ls --help และ man ls

cp

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับสำเนาแฟ้มข้อมูล (ในทำนองเดียวกับ copy) มาจากคำว่า copy

โครงสร้างคำสั่ง

cp source target

ตัวอย่าง

cp test.txt test1.bak

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : cp --help และ man cp

mv

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับการย้ายแฟ้มข้อมูลและ Directory รวมถึงการเปลี่ยนชื่อด้วย (ในทำนองเดียวกับ move) มาจากคำว่า move

โครงสร้างคำสั่ง

mv source target

ตัวอย่าง

mv *.tar /backup

mv test.txt old.txt

mv bin oldbin

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : mv --help และ man mv

rm

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับลบแฟ้มข้อมูล (ในทำนองเดียวกับ del) มาจากคำว่า remove

โครงสร้างคำสั่ง

rm [option]... [file]...

โดย option ที่มักใช้กันใน rm คือ

-r ทำการลบข้อมูลใน directory ย่อยทั่งหมด

-i โปรแกรมจะถามยืนยันก่อนทำการลบ

-f โปรแกรมจะลบข้อมูลทันที โดยไม่ถามยืนยันก่อน

ตัวอย่าง

rm -rf test/

rm test.doc

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : rm --help และ man rm

คำสั่งเกี่ยวกับการจัดการ Directory / Folder

pwd

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับแสดง Directory ปัจจุบัน (ในทำนองเดียวกับการพิมพ์ cd บน DOS) มาจากคำว่า print work directory

โครงสร้างคำสั่ง / ตัวอย่าง

pwd

cd

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับเปลี่ยน directory ปัจจุบัน (ในทำนองเดียวกับ cd) มาจากคำว่า change directory

โครงสร้างคำสั่ง

cd directory

โดย directory ในที่นี้อาจเป็น relative หรือ absolute path ก็ได้

ตัวอย่าง

cd /usr

cd ~ (เป็นการเข้าสู่ home directory)

cd - (เป็นการยกเลิกคำสั่ง cd ครั้งก่อน)

cd .. (เป็นการออกจาก directory 1 ชั้น

ข้อควรระวัง : คำสั่ง cd บน UNIX จะต้องมีเว้นวรรคเสมอ

mkdir

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับการสร้าง directory (ในทำนองเดียวกับ dos) มาจากคำว่า make directory

โครงสร้างคำสั่ง

mkdir [option]... [file]...

โดย option ที่มักใช้กันใน mkdir คือ

-m จะทำการกำหนด Permissioin (ให้ดูคำสั่ง chmod เพิ่มเติม)

-p จะทำการสร้าง Parent Directory ให้ด้วยกรณีที่ยังไม่มีการระบุ

directory ในที่นี้อาจเป็น relative หรือ absolute path ก็ได้

ตัวอย่าง

mkdir /home

mkdir -p -m755 ~/local/bin

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : mkdir --help และ man mkdir

rmdir

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับการลบ directory (ในทำนองเดียวกับ dos) มาจากคำว่า remove directory

โครงสร้างคำสั่ง

rmdir [option]... [file]...

โดย option ที่มักใช้กันใน mkdir คือ

-p จะทำการลบ Child และ Parent Directory ตามลำดับ

directory ในที่นี้อาจเป็น relative หรือ absolute path ก็ได้

ตัวอย่าง

rmdir /home

mkdir -p /home/local/data

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : rmdir --help และ man rmdir

คำสั่งเกี่ยวกับการค้นหาแฟ้มข้อมูล และ Permission

file

บนระบบ DOS/Windows นั้น ประเภทของแฟ้มข้อมูลจะถูกระบุด้วยนามสกุล แต่ใน UNIX จะไม่มีนามสกุลเพื่อใช้ระบุประเภทของแฟ้มข้อมูล ดังนั้นการหาประเภทของแฟ้มข้อมูลจะดูจาก Context ภายในของแฟ้ม ซึ่งคำสั่ง file จะทำการอ่าน Content และบอกประเภทของแฟ้มข้อมูลนั้นๆ

โครงสร้างคำสั่ง

file [option]... file

ตัวอย่าง

file /bin/sh

file report.doc

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : file --help และ man file

find

เป็นคำสั่งที่ใช้สำหรับค้นหาแฟ้มข้อมูล

โครงสร้างคำสั่ง

find [path].. expression

ลักษณะของ expression เช่น

-name [pattern] เพื่อใช้หาชื่อ file ตาม pattern ที่ระบุ

-perm [+-] mode เพื่อใช้หา file ตาม mode ที่ต้องการ

-user NAME หา file ที่เป็นของ user ชื่อ NAME

-group NAME หา file ที่เป็นของ group ชื่อ NAME

ตัวอย่าง

find -name *.doc

find /usr -perm +111 (หาแฟ้มที่มี Permission อย่างน้อยเป็น 111)

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : file --help และ man file

chown

ใช้สำหรับเปลี่ยนเจ้าของแฟ้มข้อมูลหรือ Directory

โครงสร้างคำสั่ง

chown [option]... owner[:group] file หรือ

chown [option]... :group file

โดย option ที่มักใช้กันใน chown คือ

-R เปลี่ยน Permission ของทุกๆ แฟ้มย่อยใน Directory

ตัวอย่าง

chown krerk:users /home/krerk

chown nobody data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : chown --help และ man chown

chgrp

ใช้สำหรับเปลี่ยนกลุ่มเจ้าของแฟ้มข้อมูลหรือ Directory

โครงสร้างคำสั่ง

chgrp [option]... group file

โดย option ที่มักใช้กันใน chgrp คือ

-R เปลี่ยน Permission ของทุกๆ แฟ้มย่อยใน Directory

ตัวอย่าง

chgrp users /home/krerk

chown nobody data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : chgrp --help และ man chgrp

chmod

ใช้สำหรับเปลี่ยนเจ้าของแฟ้มข้อมูลหรือ Directory

โครงสร้างคำสั่ง

chmod [option]... mode[mode] file หรือ

chmod [option]... octalmode file

โดย option ที่มักใช้กันใน chown คือ

-R เปลี่ยน Permission ของทุกๆ แฟ้มย่อยใน Directory

และการอ้างอิง mode จะใช้ตัวอักษร u g o a + - r w x X s t u g o โดย

u หมายถึง User ผู้เป็นเจ้าของแฟ้ม

g หมายถึง Group ผู้เป็นเจ้าของแฟ้ม

o หมายถึง บุคคลอื่นๆ

a หมายถึง ทุกๆ กลุ่ม

r หมายถึง สิทธิในการอ่าน

w หมายถึง สิทธิในการเขียน/แก้ไข

w หมายถึง สิทธิในการ execute หรือ ค้นหา (ในกรณีของ Directory)

ส่วน s t u g และ o นั้น จะขอกล่าวถึงในเอกสารเรื่อง Unix Permission ต่อไป

เนื่องจากผลลัพธ์ของคำสั่ง ls -l จะแสดงเป็นลำดับ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

$ ls -l krerk.jpg
-rw-r--r-- 1 pok pok 13201 เม.ย. 21 2000 krerk.jpg

ดังนั้น การเขียน Permission อาจจะเขียนได้เป็นเลขฐาน 8 เช่น 644 หมายถึง 110100100 ซึ่งจะตรงกับ rw-r--r- เป็นต้น

ตัวอย่าง

chmod 750 /home/krerk (แก้ไขได้(เขียน)ได้เฉพาะเจ้าของแฟ้ม และสามารถ execute ได้เฉพาะกลุ่มและเจ้าของเท่านั้น)

chmod 644 data.txt (rw-r--r-- เจ้าของแฟ้ม อ่านและเขียนได้ กลุ่มเจ้าของแฟ้มและบุคคลอื่นๆ อ่านได้ )

(เพื่อประกอบความเข้าใจ ให้ผู้ใช้ลองเปลี่ยน mode และดูผลลัพธ์ด้วย ls -l)

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : chmod --help และ man chmod

คำสั่งเกี่ยวกับการดู และ แก้ไขข้อมูลในแฟ้มข้อมูล

cat

ใช้สำหรับดูข้อมูลภายในแฟ้มข้อมูล หรือ Standard Input และแสดงผลออกมาทาง Standard Output (ในทำนองเดียวกันกับคำสั่ง type) มาจากคำว่า concatinate

โครงสร้างคำสั่ง

cat [optioin]... [file]

โดย option ที่มักใช้กันใน chown คือ

-n เพื่อทำการแสดงเลขบรรทัด

ตัวอย่าง

cat data.txt

cat file1.txt file2.txt > file3.txt (นำข้อมูลใน file1.txt และ file2.txt มาต่อกัน แล้วเก็บไว้ใน file3.txt)

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : cat --help และ man cat

more

สืบเนื่องจากคำสั่ง cat ไม่เหมาะกับการดูข้อมูลที่มีความยาวมากๆ ดังนั้น จึงได้มีการพัฒนา more ขึ้น เพื่อช่วยให้สามารถดูข้อมูลที่มีขนาดยาวได้เป็นช่วงๆ

โครงสร้างคำสั่ง

more file

ภายในโปรแกรม more จะมีคำสั่งเพื่อใช้งานคราวๆ ดังนี้

= แสดงเลขบรรทัด

q ออกจากโปรแกรม

เลื่อนไปยังหน้าถัดไป

เลื่อนไปยังบรรทัดถัดไป

h แสดง help

ตัวอย่าง

more data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man more และ help ของ more

less

less เป็นการพัฒนาคำสั่ง more ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เนื่องจาก more จะไม่สามารถดูข้อมูลย้อนหลังได้ less จึงเป็นปรับปรุงและเพิ่มเติมเงื่อนไขบางอย่างให้ more

โครงสร้างคำสั่ง

less file

ตัวอย่าง

less data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man less และ help ของ less

head

จะแสดงส่วนหัวของแฟ้มข้อมูล ตามจำนวนบรรทัดที่ต้องการ

โครงสร้างคำสั่ง

head [option] file

โดย option ที่มักใช้กันใน chown คือ

-n เพื่อทำการระบุบรรทัดที่ต้องการ (หากไม่ระบุจะเป็น 10 บรรทัด)

ตัวอย่าง

head data.txt

head -n 10 data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : head --help และ man head

tail

จะแสดงส่วนท้ายของแฟ้มข้อมูล ตามจำนวนบรรทัดที่ต้องการ

โครงสร้างคำสั่ง

tail [option] file

โดย option ที่มักใช้กันใน chown คือ

-n เพื่อทำการระบุบรรทัดที่ต้องการ (หากไม่ระบุจะเป็น 10 บรรทัด)

-c เพื่อระบุจำนวน byte

ตัวอย่าง

tail data.txt

tail -n 10 data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : tail --help และ man tail

คำสั่งเกี่ยวกับผู้ใช้ และ การสื่อสาร

whoami

ใช้เพื่อแสดงว่าผู้ใช้ซึ่ง login เข้าสู่ระบบนั้น (ตัวเราเอง) login ด้วยชื่ออะไร

โครงสร้างคำสั่ง/ตัวอย่าง

whoami หรือ

who am i (บน SUN OS หรือ UNIX บางตัวเท่านั้น)

who

ใช้เพื่อแสดงว่ามีผู้ใช้ใดบ้างที่กำลังทำงานอยู่บนระบบ

โครงสร้างคำสั่ง/ตัวอย่าง

who

finger

ใช้สำหรับแสดงรายละเอียดของผู้ใช้

โครงสร้างคำสั่ง

finger [user@host] หรือ
finger [@host]

กรณีไม่ระบุชื่อ finger จะแสดงรายละเอียดของ User ที่กำลัง logon อยู่บนเครื่องนั้นๆ ทั้งหมด ซึ่งหากไม่ระบุ host ด้วย โปรแกรมจะถือว่าหมายถึงเครื่องปัจจุบัน

ตัวอย่าง

finger

finger krerk@vwin.co.th

finger krerk

finger @student.netserv.chula.ac.th

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man finger

talk

ใช้สำหรับการพูดคุยระหว่างผู้ใช้ด้วยกันบนระบบ ซึ่งผู้ใช้ทั้งทั้ง 2 ฝ่ายจะต้องพิมพ์คำสั่ง Talk ถึงกันก่อน จึงจะเริ่มการสนทนาได้

โครงสร้างคำสั่ง

talk user[@host] [tty]

กรณีไม่ระบุ host โปรแกรมจะถือว่าหมายถึงเครื่องปัจจุบัน (นอกจากนี้ยังมีคำสั่ง ytalk ซึ่งสามารถพูดคุยได้พร้อมกันมากกว่า 2 คน) ซึงบางกรณีเราอาจจะต้องระบุ tty ด้วยหากมีผู้ใช้ Log in เข้าสู่ระบบด้วยชื่อเดียวกันมากกว่า 1 หน้าจอ

ตัวอย่าง

talk krerk@vwin.co.th

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man talk

write

จะใช้เพื่อการส่งข้อมูลทางเดียวจากผู้เขียนไปถึงผู้รับบนเครื่องเดียวกันเท่านั้น

โครงสร้างคำสั่ง

write user [tty]

เมื่อมีการพิมพ์คำสั่ง write ผู้ใช้จะเห็นข้อความซึ่งจะแสดงว่าข้อความดังกล่าวถูกส่งมาโดยใคร ซึ่งหากผู้รับต้องการตอบกลับ ก็จะต้องใช้คำสั่ง write เช่นกัน เมื่อพิมพ์เสร็จแล้วให้พิมพ์ตัวอักษร EOF หรือ กด CTRL+C เพื่อเป็นการ interrupt ทั้งนี้ข้อความที่พิมพ์หลังจาก write จะถูกส่งหลังจากการกด Enter เท่านั้น

ตัวอย่าง

write krerk

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man write

mesg

จะใช้เพื่อควบคุมว่าผู้อื่นมีสิทธิที่จะส่งข้อความ write ถึงเราหรือไม่

โครงสร้างคำสั่ง

mesg [y | n]

โดย option มีความหมายคือ

y - หมายถึงผู้อื่นมีสิทธิที่จะส่งข้อความถึงเรา
n - หมายถึงผู้อื่นมีไม่สิทธิที่จะส่งข้อความถึงเรา

ตัวอย่าง

mesg y

mesg n

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man mesg

คำสั่งทั่วไป / อื่นๆ

man

เพื่อใช้แสดงรายละเอียดข้อมูลของคำสั่ง หรือ วิธีการใช้แฟ้มข้อมูลต่างๆ มาจากคำว่า manual

โครงสร้างคำสั่ง

man [section]... manpage

โดย section ต่างๆ ของ manpage คือ

1 จะเป็น User Command

2 จะเป็น System Calls

3 จะเป็น Sub Routines

4 จะเป็น Devices

5 จะเป็น File Format

ตัวอย่าง

man printf

man 1 ls

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man man

tar

ใช่เพื่อการ backup และ restore file ทั้งนี้การ tar จะเก็บทั้งโครงสร้าง directory และ file permission ด้วย (เหมาะสำหรับการเคลื่อนย้าย หรือแจกจ่ายโปรแกรมบนระบบ UNIX) มาจากคำว่า tape archive

โครงสร้างคำสั่ง

tar [option]... [file]...

โดย option ที่มักใช้กันใน echo คือ

-c ทำการสร้างใหม่ (backup)

-t แสดงรายชื่อแฟ้มข้อมูลในแฟ้มที่ backup ไว้

-v ตรวจสอบความถูกต้องของการประมวลผล

-f ผลลัพธ์ของมาที่ file

-x ทำการ restore

ตัวอย่าง

tar -cvf mybackup.tar /home/*

tar -tf mybackup.tar

tar -xvf mybackup.tar

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : tar --help และ man tar

alias

เพื่อกำหนด macro ให้ใช้คำสั่งได้สะดวกมากขึ้น (แบบเดียวกันกับการกำหนด macro ด้วย doskey)

โครงสร้างคำสั่ง

alias macroname='command'

ตัวอย่าง

alias ll='ls -F -l'

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man ของ Shell ที่ใช้อยู่

echo

แสดงข้อความออกทาง standard output

โครงสร้างคำสั่ง

echo [option]... msg

โดย option ที่มักใช้กันใน echo คือ

-n ไม่ต้องขึ้นบรรทัดใหม่

ตัวอย่าง

echo -n "Hello"

echo "Hi.."

free -k

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : man echo

free

แสดงหน่วยความจำที่เหลืออยู่บนระบบ

โครงสร้างคำสั่ง

free [-b|-k|-m]

โดย option ที่มักใช้กันใน free คือ

-b แสดงผลลัพธ์เป็นหน่วย byte

-k แสดงผลลัพธ์เป็นหน่วย kilobyte

-m แสดงผลลัพธ์เป็นหน่วย megabyte

ตัวอย่าง

free

free -b

free -k

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : free--help และ man free

sort

ใช้เพื่อทำการจัดเรียงข้อมูลในแฟ้มตามลำดับ (ทั้งนี้จะถือว่าข้อมูลแต่ละบรรทัดเป็น 1 record และจะใช้ field แรกเป็น key)

โครงสร้างคำสั่ง

sort [option] file

ตัวอย่าง

sort data.txt

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม : sort --help และ man sort

การ Redirection และ Pipe

ทั้ง DOS/Windows และ UNIX ต่างก็มีความสามารถในการ Redirection และ Pipe ด้วยกันทั้งสิ้น ซึ่งประโยชน์ของการ Redirection และ การ Pipe คือการที่สามารถนำโปรแกรมเล็กๆ หลายโปรแกรมมาช่วยกันทำงานที่ซับซ้อนมายิ่งขึ้นได้

การ Pipe คือการนำผลลัพธ์ที่ได้จากโปรแกรมหนึ่ง ไปเป็นอินพุทของอีกโปรแกรมหนึ่ง เช่น

ls | sort

เป็นการนำผลลัพธ์ที่ได้จาก ls ส่งเป็นอินพุตให้โปรแกรม sort ทำงานต่อเป็นต้น

การ Redirection คือการเปลี่ยนที่มาของอินพุต และ เอาพุตที่แสดงผลลัพธ์ จาก Keyboard หรือ จอ Monitor เป็นแฟ้มข้อมูล หรือ Device ต่างๆ เช่น

ls >list.txt

เป็นการนำผลลัพธ์ที่ได้จาก ls เก็บลงในแฟ้มข้อมูลชื่อ list.txt เป็นต้น

ทั้งนี้ การ Redirection จะเป็นการสร้างแฟ้มข้อมูลใหม่เสมอ ในกรณีที่ต้องการเขียนข้อมูลต่อท้ายอาจทำได้โดยการใช้ >> แทน > เช่น

ls >list.txt

pwd >> list.txt

ผลลัพธ์จากคำสั่ง pwd จะแสดงต่อท้ายผลลัพธ์จากคำสั่ง ls ใน list.txtv

About Nop

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.